ปราจีนบุรี!!ถิ่นประวัติศาสตร์ทวารวดี
อาณาจักรอิศานปุระ และอาณาจักรลพบุรี โดยมีชื่อตามหลักศิลาจารึกว่า เมืองอวัธยปุระ เมืองพระรถ และเมืองมโหสถ ซึ่งตรงกับหลักฐานการขุดค้นพบซากเมืองโบราณที่เรียกว่า เมืองศรีมโหสถ ที่ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ http://winne.ws/n12446
สำหรับคนที่ชื่นชอบประวัติศาสตร์ แน่นอนว่าจังหวัดแรกๆ ที่จะต้องอยู่ในรายชื่อก็คือ พระนครศรีอยุธยาและสุโขทัย แต่สำหรับคอประวัติศาสตร์ น่าจะนึกถึง“ปราจีนบุรี” กันอยู่บ้าง ด้วยที่นี่เคยเป็นหัวเมืองเก่ามาแต่ครั้งอาณาจักรสุวรรณภูมิ อาณาจักรทวารวดี อาณาจักรฟูนัน
อาณาจักรอิศานปุระ และอาณาจักรลพบุรี โดยมีชื่อตามหลักศิลาจารึกว่า เมืองอวัธยปุระ เมืองพระรถ และเมืองมโหสถ ซึ่งตรงกับหลักฐานการขุดค้นพบซากเมืองโบราณที่เรียกว่า เมืองศรีมโหสถ ที่ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ
แหล่งประวัติศาสตร์อันยาวนานของที่นี่น่าสนใจอยู่ไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นแหล่งประวัติศาสตร์สำคัญทางพระพุทธศาสนาโบราณสถานสระแก้วมรกต ต้นศรีมหาโพธิ์ ซึ่งภายในมีรอยพระพุทธบาทคู่ ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดของเมืองไทย และบ่อนํ้าศักดิ์สิทธิ์ที่เคยมีพระพุทธรูปและโบราณวัตถุอยู่ข้างใน บริเวณใกล้กันยังเป็นที่ตั้งของต้นศรีมหาโพธิ์ ที่เชื่อกันว่าเป็นต้นโพธิ์ที่เก่าแก่ที่สุดในไทย รวมถึงสระมรกต ที่ก่อขึ้นมาจากศิลาแดง ลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้า ภายในแกะสลักเป็นรูปสัตว์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงู ช้าง และสิงห์ เพื่อใช้เป็นแหล่งเก็บนํ้า
ถัดมาคือ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติปราจีนบุรีซึ่งเก็บรวบรวมโบราณวัตถุจากเมืองโบราณสมัยทวารวดี อาทิ ศิวลึงค์ พระพุทธรูป เทวรูปของฮินดู เครื่องใช้สำริด และจัดแสดงนิทรรศการโบราณคดีใต้นํ้าที่มีเครื่องสังคโลกพบใต้ทะเลจากบริเวณเกาะคราม จังหวัดชลบุรี
อีกหนึ่งพิพิธภัณฑ์ที่น่าสนใจกับพิพิธภัณฑ์เจ้าพระยาอภัยภูเบศร ที่ตั้งอยู่ภายในอาคารสถาปัตยกรรมแบบบาโรกอันงดงามทรงเสน่ห์ โดยเป็นศูนย์รวมตำรับตำราความรู้ทางการแพทย์แผนไทย สมุนไพรไทย และการแพทย์พื้นบ้านของจังหวัดปราจีนบุรี ทั้งยังเป็นแหล่งศึกษาค้นคว้าวิจัย และเผยแพร่ ความรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตพื้นถิ่นอีกด้วย