สัปปุริสธรรม 7 หมายถึงธรรมที่ทำให้คนเป็นสัตบุรุษ หรือ เป็นคนดี มีคุณธรรม เป็นคนเก่ง มี 7 ประการ ด้วยกัน คือ

1. ธัมมัญญู- เป็นผู้รู้จักเหตุ

2. อัตถัญญู- เป็นผู้รู้จักผล

3. อัตตัญญู- เป็นผู้รู้จักตน

4. มัตตัญญู- เป็นผู้รู้จักประมาณ

5. กาลัญญู- เป็นผู้รู้จักกาล

6. ปริสัญญู- เป็นผู้รู้จักชุมชน  

7. ปุคคลัญญูหรือ ปุคคลปโรปรัญญู - เป็นผู้รู้จักบุคคล

www.google.com

1.    ธัมมัญญู - รู้จักเหตุ

คือรู้จักเหตุ คือ รู้หลักความจริง รู้หลักการ รู้หลักเกณฑ์ รู้กฎเกณฑ์แห่งเหตุผลและรู้หลักการที่จะทำให้เกิดผล เช่นเห็นเหตุการณ์อะไรก็ตามแต่ก็จะรู้ได้ว่าเกิดจากเหตุอะไรเช่น ทำไมฝนจึงตกสาเหตุมาจากอะไร และผลจะเป็นอย่างไร รู้ว่าจะต้องกระทำเหตุแบบนี้ จึงจะให้เกิดผลที่ต้องการนั้น ๆ เป็นต้น

2.    อัตถัญญู - รู้จักผล

รู้ความหมายรู้ความมุ่งหมาย รู้ประโยชน์ที่ประสงค์คือรู้จักผลที่จะเกิดขึ้นสืบเนื่องจากการกระทำ ซึ่งสามารถก่อให้เกิดประโยชน์เกิดผลได้จริง

3.    อัตตัญญู - รู้จักตน

เป็นผู้รู้จักตนคือรู้จักตัวตนของเราเอง ว่าโดยฐานะ ภาวะ เพศ กำลังความรู้ ความสามารถ ความถนัดและคุณธรรม สามารถประเมินตนเองได้ในหลักธรรม ดังนี้ ศรัทธา (ชอบ รักในงานอะไร) ศีล(วินัย) สุตะ(ความรู้) จาคะ (ความเสียสละ) ปัญญา(กระบวนการในการพัฒนาความรู้ที่มีอยู่) เป็นต้น แล้วประพฤติให้เหมาะสมและรู้ที่จะแก้ไขปรับปรุงต่อไป

4.    มัตตัญญู - รู้จักประมาณ

เป็นผู้รู้จักประมาณคือ ความพอดี เช่น ภิกษุรู้จักประมาณในการรับและบริโภคปัจจัยสี่คฤหัสถ์รู้จักประมาณในการใช้จ่ายโภคทรัพย์ พระมหากษัตริย์รู้จักประมาณในการลงทัณฑ์อาชญาและในการเก็บภาษี เป็นต้น

5.    กาลัญญู - รู้จักกาล

เป็นผู้รู้จักกาลคือรู้กาลเวลาอันเหมาะสม และระยะเวลาที่จะต้องใช้ในการประกอบกิจ กระทำหน้าที่การงานเช่น แบ่งเวลา ทำให้ถูกจังหวะ ให้ตรงเวลา ให้เป็นเวลา ให้ทันเวลา ให้พอเวลาให้เหมาะเวลา เป็นต้น

6.    ปริสัญญู - รู้จักบริษัท

เป็นผู้รู้จักบริษัทคือ รู้จักชุมชน และรู้จักที่ประชุม รู้กิริยาที่จะประพฤติต่อชุมชนนั้น ๆ ว่าชุมชนนี้เมื่อเข้าไปหา จะต้องทำกิริยาอย่างนี้ จะต้องพูดอย่างนี้ชุมชนนี้ควรสงเคราะห์อย่างนี้ เป็นต้น

7.    ปุคคลปโรปรัญญู - รู้จักเลือกคบคน

ปุคคลัญญุตาหรือ ปุคคลปโรปรัญญุตา เป็นผู้รู้จักบุคคล คือ ความแตกต่างแห่งบุคคลว่าโดยอัธยาศัย ความสามารถ และคุณธรรม เป็นต้น ใคร ๆ ยิ่งหรือหย่อนอย่างไรและรู้ที่จะปฏิบัติต่อบุคคลนั้น ๆ ด้วยดี ว่าควรจะคบหรือไม่ จะใช้จะตำหนิ ยกย่องและแนะนำสั่งสอนอย่างไร เป็นต้น

ขอขอบคุณข้อมูลดีๆ : https://dmc.tv/a7892