Disruption หมายถึงเวลาที่มีสินค้าหรือบริการใหม่เข้ามาช่วยสร้างตลาดใหม่ ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือการทำลาย สินค้า- บริการ- อุตสาหกรรม ที่มีอยู่ในปัจจุบัน

คำว่า Disruption ยังไม่มีบัญญัติศัพท์เป็นภาษาไทยอย่างเป็นทางการ แต่มีการแปลความหมายเป็นคำไทยที่แตกต่างกันหลายคำ เช่น ป่วน พลิกผัน พลิกโฉม ทำลาย การทำให้หยุดชะงัก ฯลฯ

สินค้าหรือบริการแบบเก่าที่คุ้นเคยหลายหมวดไม่ได้ถูกดีสรัปจากเทคโนโลยีใหม่เท่านั้น แต่นวัตกรรมที่เป็นรูปแบบธุรกิจใหม่มีส่วนสำคัญในการดีสรัปอยู่มากเช่นกัน 

สตาร์ทอัพซึ่งสร้างแพลทฟอร์มหรือแอปใหม่ๆขึ้นมา สิ่งที่นำมาใช้อาจไม่ใช่เทคโนโลยีแปลกใหม่อะไร แต่มันกลายเป็นรูปแบบธุรกิจใหม่ที่มีต้นทุนต่ำกว่า หรือมีประสิทธิภาพดีกว่าธุรกิจแบบเก่าที่มีอยู่ในตลาด

ภาษาในวงการสตาร์ทอัพมีศัพท์เฉพาะเรียกว่า Pain Point เป็นการเข้ามาแก้ปัญหาจุดเจ็บปวด ซึ่งเป็น ความไม่สะดวก ความไม่มีประสิทธิภาพ หรือราคาแพง เห็นได้ชัดเจนเมื่อเปรียบเทียบระหว่างของเก่ากับของใหม่

ตัวอย่างของ Business Model Innovation ที่กลายเป็นสตาร์ทอัพชื่อดังที่เข้ามาป่วนธุรกิจเก่าแต่ละอย่าง เช่น

แพลตฟอร์มเรียกรถผ่านสมาร์ตโฟน Ride-Sharing แบบ Uber, Lyft, Grab เข้ามาป่วนธุรกิจบริการแท็กซี่แบบเก่า และมีแนวโน้มว่าจะทำให้การเป็นเจ้าของรถยนต์ส่วนตัวของผู้คนในอนาคตลดลงด้วย

AirBnb ได้เข้ามาทำหน้าที่เป็นตัวกลางธุรกิจการเช่าที่พักอาศัยในเมืองต่างๆทั่วโลก ใครที่มีบ้านหรือห้องว่างให้เช่าใช้ในช่วงไหนก็ส่งข้อมูลไปให้ AirBnb ใครอยากได้ที่อยู่ที่ไหนในเวลาใดก็ไปตรวจสอบค้นหาได้ ในปัจจุบันมีให้บริการแล้วมากกว่า 34,000 เมือง ใน 192 ประเทศ และกำลังเป็นรูปแบบธุรกิจใหม่ที่เข้าไปป่วนธุรกิจโรงแรมต่างๆทั่วโลก

นวัตกรรมรูปแบบธุรกิจใหม่มีความสำคัญและสามารถดิสรัปได้เช่นเดียวกับนวัตกรรมใหม่ๆที่เกิดจากเทคโนโลยี

สำหรับผู้คนทั่วไปในฐานะผู้ซื้อสินค้าหรือผู้ใช้บริการ การติดตามความเคลื่อนไหวทางเทคโนโลยีหรือการรู้จักสินค้าและบริการใหม่ๆจากสตาร์ทอัพต่างๆ ทำให้เรามีโอกาสได้ใช้สินค้าหรือบริการที่อาจเป็นทางเลือกที่ดีกว่า มีประสิทธิภาพมากกว่า และมักจะมีราคาต่ำกว่าด้วย ใครได้เริ่มใช้ก่อนก็หมายถึงได้ประหยัดค่าใช้จ่ายก่อน

สำหรับผู้ที่เป็นนักธุรกิจหรือกำลังสนใจจะสร้างธุรกิจใหม่ของตัวเอง ต้องติดตามเทคโนโลยีใหม่ๆว่า มันจะเอามาใช้ให้เกิดประโยชน์กับธุรกิจของตัวเองได้อย่างไร 

รูปแบบธุรกิจใหม่ที่สร้างขึ้นมา เมื่อเปรียบเทียบกับของเก่าที่มีอยู่แล้วมันดีกว่าอย่างไร บางที่ก็เป็นธุรกิจใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน ต้องหาทางให้คนยอมรับแพลตฟอร์มใหม่ที่เสนอให้ได้

ในภาษาของสตาร์ทอัพ เขาบอกว่าของเก่าที่มีอยู่มันมี Pain Point อะไรบ้าง แล้วของใหม่มันแก้ปัญหา Pain Point ได้อย่างไร

สตาร์ทอัพรายใหม่อาจมีรูปแบบธุรกิจหรือบริการในสาขาเดียวกับสตาร์ทอัพรายเก่าที่มีอยู่ในตลาดแล้วก็ได้

แต่ผู้มาใหม่ต้องมีความแตกต่างหรือมีอะไรที่เหนือกว่ามาเสนอเพื่อดึงคนมาอยู่กับสตาร์ทอัพใหม่ให้ได้ หากเป็นอะไรที่แตกต่างกับของเก่าเพียงเล็กน้อย โอกาสความสำเร็จจะมีน้อยด้วย 

เทคโนโลยีที่ต้องติดตามมากเป็นพิเศษซึ่งจะมีผลต่อธุรกิจในยุคนี้ เช่น AI, Blockchain, IoT, Cloud Computing, Drone, 5G, VR ฯลฯ ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีดังกล่าวสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในธุรกิจได้

ถ้าดูตามกระแสโลก ในยุคนี้ Startup จะมีโอกาสอยู่มากในหลายแวดวงที่เรียกว่ายังมี Pain Point ให้เข้าไปแก้ปัญหากันค่อนข้างมาก เช่น อุตสาหกรรมดูแลสุขภาพ ธุรกิจสารพัดเช่า บริการทางด้านการเงิน พลังงานสะอาด ฯลฯ 

ลักษณะของการเป็นผู้ประกอบการหรือการเป็นเจ้าของธุรกิจมันก็ไม่ต่างจากสิ่งที่เป็นอยู่ในอดีต แต่สตาร์ทอัพนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการทำธุรกิจมากกว่า เป็นเถ้าแก่ยุคดิจิตอล เป็นเถ้าแก่ยุค 4.0...

โดย  Suttichai Taksanun