พระประวัติสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 3  สมเด็จพระอริยษญาณ สมเด็จพระสังฆราช วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์

พระประวัติ 

         สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (มี) พระนามเดิมว่า มี ประสูติเมื่อวันพุธ เดือน 8 ขึ้น 12 ค่ำ ปีมะเมียโศก จ.ศ.1112 ตรงกับวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ.2293 ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งกรุงศรีอยุธยา ทรงอุปสมบทอยู่ที่วัดราชบูรณ (วัดเลียบ) พ.ศ.2325 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงตั้งเป็นพระราชาคณะที่พระวินัยรักขิต ต่อมาในพ.ศ.2337 ทรงพระกรุณาโปรดเลื่อนสมณศักดิ์เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระพิมลธรรม พ.ศ.2356 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระกรุณาโปรดเลื่อนสมณศักดิ์ขึ้นเป็นสมเด็จพระราชคณะที่ สมเด็จพระพนรัตน

                            สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

        พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าสถาปนาสมเด็จพระพนรัตน (มี) เป็นสมเด็จพระสังฆราช ในราชทินนาม สมเด็จพระอริยวงษญาณ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 9 แรม 7 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จ.ศ.1178 ตรงกับวันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ.2359 นับเป็ฯสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ แล้วโปรดให้แห่จากพระอารามเดิม คือวัดราชบูรณ มาสถิต ณ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ พ.ศ.2360 สมเด็จพระสังฆราช (มี) ได้ถวายพระพรให้พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงกระทำวิสาขบูชา อันเป็นพิธีบูชาสำคัญทางพระพุทธศาสนา ซึ่งมีผลอานิสงส์มากยิ่ง พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพิธีวิสาขบูชา เป็นพิธีสำคัญประจำปีขึ้นเป็นครั้งแรกในกรุงรัตนโกสินทร์ และได้กระทำต่อเนื่องสืบมาจนถึงทุกวันนี้

         เฉลิมพระนามตามพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระอริยวงษญาณ ปริยัติวราสังฆราชาธิบดี ศรีสมณุตมปรินายก ติปิฎกธราจารย์ สฤทธิขัติยสารสุนทร มหาคณฤกษษรทักษิณา สฤทธิสังฆคามวาสี อรัญวาที เปนประธานถานาทุกคณะนิกร จัตุพิธบรรพสัช สถิตย์ในพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร พระอารามหลวง

                                                                          พระอวสานกาล

        สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (มี)  สิ้นพระชนม์เมื่อวันเสาร์ เดือน 10 แรม 7 ค่ำ ปีเถาะเอกศก จ.ศ.1181 ตรงกับวันที่ 11 กันยายน พ.ศ.2362 สิริพระชันษาได้ 69 ปี 2 เดือน 10 ั     ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชเป็นเวลา  3 ปี 3 เดือน 20 วัน

อ้างอิง หนังสือกรุงเทพมหานครขอน้อมถวายอภิสัมมานสักการะ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เนื่องในพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระสังฆราช