วันเยาวชนแห่งชาติ ถูกกำหนดให้ตรงกับวันที่ 20 กันยายนของทุกปีตามมาค้นหาความสำคัญและความหมายของวันเยาวชนแห่งชาติไปด้วยกัน 

          ในปัจจุบันสังคมได้ให้ความสำคัญเกี่ยวกับเยาวชนซึ่งเป็นพลังลูกใหม่ ๆ ที่จะมาสร้างและพัฒนาประเทศชาติในอนาคตดังนั้นองค์การสหประชาชาติจึงได้กำหนดให้ปีพุทธศักราช 2528 เป็นปีเยาวชนสากลและขอให้ประเทศสมาชิกร่วมเฉลิมฉลองปีเยาวชนสากลภายใต้คำขวัญ "ParticipationDevelopment and Peace"

           สำหรับประเทศไทย คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2528 กำหนดให้วันที่ 20 กันยายนของทุกปี เป็นวันเยาวชนแห่งชาติ โดยถือว่าเป็นวันที่เป็นสิริมงคลอันเนื่องมาจากตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์แห่งราชวงค์จักรีถึงสองพระองค์คือ

           พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2396

           พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2468

           นอกจากนี้พระมหากษัตริย์ทั้งสองพระองค์ยังขึ้นครองราชสมบัติขณะยังทรงพระเยาว์เหมือนกันอีกด้วย 

ความหมายของเยาวชน 

          พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานพ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายของคำว่า "เยาวชน" ไว้หมายถึงบุคคลที่มีอายุเกิน 14 ปีบริบูรณ์ แต่ยังไม่ถึง 18 ปีบริบูรณ์ และไม่ใช่เป็นผู้บรรลุนิติภาวะแล้วด้วยการสมรส 

          ขณะที่องค์การสหประชาชาติได้ให้ความหมายสากลของคำว่า "เยาวชน" หมายถึง คนในวัยหนุ่มสาว คือผู้ที่มีอายุระหว่าง 15-25 ปี 

คำขวัญวันเยาวชนแห่งชาติ 

         เมื่อคณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบให้วันที่ 20 กันยายนของทุกปีเป็นวันเยาวชนแห่งชาติ จึงได้มอบคำขวัญที่ถอดความเป็นภาษาไทยว่า"ร่วมแรงแข็งขัน ช่วยกันพัฒนา ใฝ่หาสันติ"ซึ่งมีความหมายละเอียดลึกซึ้งต่อเยาวชนทุกคน สามารถยึดถือและนำไปปฏิบัติดังนี้ 

          ร่วมแรงแข็งขัน(Participation) หมายถึงการยอมรับในศักยภาพของแต่ละบุคคลที่จะสามารถวินิจฉัยและตัดสินใจในเรื่องที่เกี่ยวกับตนเอง และตระหนักว่าตนมีโอกาสได้ใช้โอกาสและพึงพอใจที่ได้ใช้โอกาสด้วยตนเองอย่างเกิดคุณค่า โดยไม่ตกเป็นเครื่องมือของผู้ใดการที่เยาวชนสามารถมีส่วนร่วมและมีบทบาทต่อชาติบ้านเมืองได้อย่างเต็มที่นั้นเป็นความสำเร็จของสังคมและประเทศชาติ 

          ช่วยกันพัฒนา(Development) การพัฒนานั้นมองได้ 2 มิติ มิติหนึ่งคือ การพัฒนาตนเองของแต่ละบุคคล และอีกมิติหนึ่ง คือการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ หากบุคคลพัฒนาตนเองได้ดีก็จะเป็นกำลังสำคัญและอีกมิติหนึ่ง คือ การพัฒนาสังคมและประเทศชาติและมีคุณค่าต่อการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ 

          ขณะเดียวกันการพัฒนาสังคมและประเทศชาติก็จะเป็นพลังขับเคลื่อนการพัฒนาของบุคคลด้วยกระบวนการพัฒนา2 ส่วนนี้จึงมีความต่อเนื่องสัมพันธ์กัน และในสภาวะปัจจุบันความร่วมมือในระดับนานาชาติจะมีผลอย่างสำคัญยิ่งต่อความก้าวหน้าในการพัฒนาประเทศ 

         ใฝ่หาสันติ(Peace) สันติภาพเป็นหลักการพื้นฐานของชีวิตความต้องการสันติภาพ เป็นความต้องการของสากลโลกซึ่งทุกคนต้องรับผิดชอบร่วมกันเพื่อให้เกิดสันติภาพและดำรงคงไว้คนหนุ่มสาวจึงต้องร่วมมือกันในเรื่องนี้ผลักดันให้เกิดมาตรการที่จะสร้างความเชื่อมั่นในวิถีการพัฒนาด้วยสันติและสร้างสำนึกสันติภาพ จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องปลูกฝังสั่งสอนเยาวชนให้รู้จักเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และสิทธิมนุษยชน มีความอดกลั้น ความเป็นประชาธิปไตยและเสรีภาพพื้นฐาน 

เครื่องหมายของวันเยาวชนแห่งชาติ 

          ในปีพ.ศ. 2517 สำนักเยาวชนแห่งชาติได้เสนอต่อคณะกรรมการบริหารและประสานงานเยาวชนแห่งชาติว่า เพื่อประสิทธิภาพและความมั่นคงในการดำเนินงานเยาวชนแห่งชาติสมควรที่จะขอรับพระราชทาน "เครื่องหมายเยาวชนแห่งชาติ"เพื่อเป็นสัญลักษณ์ผูกพันพลังน้ำใจและเป็นเครื่องยึดมั่นสักการบูชาร่วมกันของบรรดาเยาวชน 

          กลุ่มเยาวชน และหน่วยงานที่ทำงานเกี่ยวกับเยาวชนจึงได้เสนอขออนุมัติต่อคณะรัฐมนตรี เพื่อนำความกราบบังคมทูลทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทซึ่งสำนักพระราชเลขาธิการได้นำความกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้วไม่ทรงขัดข้องจึงมีพระบรมราชานุญาตให้นำพระมหาพิชัยมงกุฎประดับบนส่วนยอดเครื่องหมายเยาวชนแห่งชาติ 

เครื่องหมายเยาวชนนี้ได้รับพระราชทานและพระบรมราชานุญาตให้ใช้พระมหาพิชัยมงกุฎ บนส่วนยอดของเครื่องหมายเพื่อเป็นมิ่งขวัญ กำลังใจ และสิริมงคลแก่ชีวิตของเยาวชน 

         รูปลักษณะของเครื่องหมายนี้เป็นรูปโล่สีธงชาติมีอักษรคำว่า "เยาวชน" สีขาวอยู่ในวงกลมพื้นสีเขียวเบื้องบนเป็นรูปพระมหาพิชัยมงกุฎ มีรัศมีอุณาโลม เบื้องล่างมีอักษรสีแดงว่าพลังพัฒนาชาติ รองรับด้วยรวงข้าว 9 รวง แยกอยู่ทางด้านขวา 5รวง ด้านซ้าย 4 รวง ซึ่งสัญลักษณ์ต่าง ๆ เหล่านี้อธิบายได้ดังนี้คือ

        1. พระมหาพิชัยมงกุฎ เป็นเครื่องหมายแทนองค์พระมหากษัตริย์องค์ประมุขสูงสุดของประเทศ ซึ่งเป็นที่เคารพ สักการะและเป็นจุดรวมน้ำใจของคนทั้งประเทศ

         2. รัศมีที่พระมหาพิชัยมงกุฎ หมายถึง พระบรมราชูปถัมภ์ซึ่งหมายความว่า เยาวชนไทยนั้นอยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวหรือได้รับพระบารมีปกเกล้าฯ

         3. อุณาโลม หมายถึง หว่างพระขนงของพระพุทธเจ้าใช้เป็นเครื่องหมายแทนศาสนา

         4. อักษรเยาวชนสีขาวในพื้นวงกลมสีเขียวรูปโล่สีธงชาติ หมายถึงพลังอันบริสุทธิ์แห่งความสามัคคีเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของเยาวชนไทยอันจะนำไปสู่ความสำเร็จ การเปลี่ยนแปลง และการพัฒนาการกสิกรรมอันเป็นพื้นฐานทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ

          5. รวงข้าวทั้ง 9 รวง มีความหมายถึงเป้าหมายในการพัฒนาเยาวชนทั้ง 9 ประการ ตามนโยบายเยาวชนแห่งชาติโดยที่รวงข้าวหมายถึง ความเติบโตงอกงาม ฉะนั้น คุณลักษณะ 9 ประการที่จะปลูกฝังให้เกิดขึ้นในตัวเยาวชนจึงเปรียบเสมือนคุณสมบัติที่จะงอกงามขึ้นตามตัวเยาวชน

          6. อักษรว่า พลัง พัฒนาชาติ เป็นคำขวัญเพื่อเตือนใจเยาวชนให้ตระหนักว่า พวกเขานั้นมีพลังบริสุทธิ์อันหนักแน่น จริงจังที่สามารถใช้ประโยชน์ได้มากในการช่วยพัฒนาประเทศชาติ 

เป้าหมายของวันเยาวชนแห่งชาติ 

          นับแต่ปีพ.ศ. 2528 เป็นต้นมาเยาวชนของชาติจะได้รับการส่งเสริมและพัฒนาให้สามารถมีส่วนร่วมในการพัฒนาตนเองพัฒนาชุมชน และพัฒนาประเทศได้อย่างต่อเนื่อง ยิ่งกว่านั้นเยาวชนจำนวน 11 ล้านคนซึ่งกระจายอยู่ทั่วประเทศ ควรได้ตระหนักว่าเยาวชนจะต้องเข้ามามีส่วนร่วมรับผิดชอบในการพัฒนาชาติให้มีความมั่นคงและเจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้น โดยมีเป้าหมายหลัก 3 ข้อคือ 

          1. เพื่อให้เยาวชนช่วงอายุ 15-25 ปี ได้ตระหนักถึงความสำคัญในการพัฒนาตนเอง พัฒนาชุมชนพัฒนาประเทศ 

          2. เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้ตระหนักถึงความสำคัญต่อประเทศชาติทั้งในด้านคุณภาพคุณธรรม 

          3. เพื่อให้นโยบายส่งเสริมและพัฒนาเยาวชนดำเนินไปอย่างต่อเนื่องสัมฤทธิผล 

 คุณสมบัติเด็กและเยาวชนที่พึงประสงค์ 

          เด็กและเยาวชนที่พึงประสงค์ควรมีคุณสมบัติ 6 ประการ

         1. มีความผูกพันในครอบครัว ภาคภูมิใจในความเป็นไทยมีทักษะในอาชีพและการดำรงชีวิตที่รู้จักเคารพสิทธิของผู้อื่น

         2. มีสุขภาพและพลานามัยแข็งแรงและรู้จักการป้องกันตนเองจากโรคและสิ่งเสพติด

         3. มีวุฒิภาวะทางอารมณ์ จริยธรรม คุณธรรมและมีพฤติกรรมด้านความรับผิดชอบตามวัย

         4. มีเจตคติที่ดีต่อการทำงานมีศักดิ์ศรีและความภูมิใจในการทำงานสุจริต

         5. รู้จักคิดอย่างมีเหตุผลรอบด้าน และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง

         6. รู้จักช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสและมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาชุมชนและประเทศชาติ 

กิจกรรมในวันเยาวชนแห่งชาติ 

          ในวันเยาวชนแห่งชาติของทุกปีหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องได้มีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ขึ้น เพื่อเป็นการกระตุ้นให้เยาวชนได้ตระหนักถึงบทบาทหน้าที่ของตนทั้งในด้านเศรษฐกิจและวัฒนธรรม เช่น 

          การคัดเลือกเยาวชนผู้ทำคุณประโยชน์ในสาขาต่างๆ และมีคุณสมบัติครบถ้วนเพื่อมอบรางวัลเยาวชนดีเด่นแห่งชาติให้เป็นการประกาศเกียรติคุณและให้กำลังใจแก่เยาวชนผู้ทำความดี 

          กิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมการรักษาความสะอาดของที่อยู่อาศัยและชุมชน 

          การบำเพ็ญประโยชน์และสังคมสงเคราะห์เป็นต้น 

          วันเยาวชนแห่งชาติจึงนับว่ามีส่วนช่วยกระตุ้นให้เยาวชนได้ค้นพบบทบาทและความสำคัญของตนเองที่มีต่อชุมชนและสังคมอันจะเป็นแนวทางในการพัฒนาสังคม และประเทศชาติให้มีความเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้น … มีคำกล่าวที่ว่า เด็กในวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันหน้า เยาวชนก็เช่นกัน หากได้รับการปลูกฝังที่ดีและพัฒนาตนเองให้เป็นผู้ที่มีค่านิยมที่ถูกต้องแล้วก็จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่สร้างคุณประโยชน์ต่อประเทศได้ในอนาคต 


ขอขอบคุณข้อมูลจาก 
- tlcthai.com 
- irrigation.rid.go.th

- ru.ac.th

- วิกิพีเดีย