หญ้าแม้เป็นพืชต้นเล็กๆ แต่เพราะมีความทนทรหด

                                                  จึงสามารถแพร่พันธุ์ไปได้ทั่วโลกฉันใด

                                                  คนเราแม้กำลังทรัพย์ กำลังความรู้ความสามารถ จะยังน้อย

                                                  แต่ถ้ามีความอดทนแล้วย่อมสามารถฝึกฝนตนเอง

                                                  ให้ประสพความสุขความสำเร็จในชีวิตได้ฉันนั้น

ความอดทนคือ อะไร ?

            ความอดทน มาจากคำว่า ขันติหมายถึงการรักษาปกติภาวะของตนไว้ได้ไม่ว่าจะถูกกระทบกระทั่งด้วยสิ่งอันเป็นที่พึงปรารถนาหรือไม่พึงปรารถนาก็ตามมีความมั่นคงหนักแน่นเหมือนแผ่นดิน ซึ่งไม่หวั่นไหว ไม่ว่าจะมีคนเทอะไรลงไปของเสีย ของสกปรก  หรือของหอม  ของดีงามก็ตาม

           งานทุกชิ้นในโลกไม่ว่าจะเป็นงานเล็กงานใหญ่ ที่สำเร็จขึ้นมาได้นอกจากจะอาศัยปัญญาเป็นตัวนำแล้วล้วนต้องอาศัยคุณธรรมข้อหนึ่งเป็นพื้นฐานจึงสำเร็จได้  คุณธรรมข้อนั้นคือขันติ

           ถ้าขาดขันติเสียแล้ว จะไม่มีงานชิ้นใดสำเร็จได้เลยเพราะขันติเป็นคุณธรรมสำหรับทั้งต่อต้านความท้อถอยหดหู่ขับเคลื่อนเร่งเร้าให้เกิดความขยัน และทำให้เห็นอุปสรรคต่างๆเป็นเครื่องท้าทายความสามารถ ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่าความสำเร็จของงานทุกชิ้นทั้งทางโลกและทางธรรม คืออนุสาวรีย์ของขันติทั้งสิ้น

            ลักษณะความอดทนที่ถูกต้อง

           1.        มีความอดกลั้น คือเมื่อถูกคนพาลด่า ก็ทำราวกับว่าไม่ได้ยิน    ทำหูเหมือนหูกระทะ เมื่อเห็นอาการยั่วยุก็ทำราวกับว่าไม่ได้เห็นทำตาเหมือนตาไม้ไผ่ ไม่สนใจใยดี ไม่ปล่อยใจให้เศร้าหมองไปด้วยใส่ใจสนใจแต่ในเรื่องที่จะทำความเจริญให้แก่ตนเอง  เช่นเจริญศีล สมาธิ ปัญญา ให้ยิ่งๆ ขึ้นไป

          2.        เป็นผู้ไม่ดุร้าย คือสามารถข่มความโกรธไว้ได้ ไม่โกรธไม่ทำร้ายทำอันตรายด้วยอำนาจแห่งความโกรธนั้น  ผู้ที่โกรธง่ายแสดงว่ายังขาดความอดทน มีคำตรัสของท้าวสักกะเป็นข้อเตือนใจอยู่ว่า

                    “ผู้ใดโกรธตอบผู้ที่โกรธก่อนแล้ว

                      ผู้นั้นกลับเป็นคนเลวกว่าผู้ที่โกรธก่อน

                      ผู้ที่ไม่โกรธต่อบุคคลผู้กำลังโกรธอยู่

                      ย่อมชื่อว่า  เป็นผู้ชนะสงครามอันชนะได้ยากยิ่ง”

                      สํ. ส.๑๕/๘๓๕/๓๒๕

           3.        ไม่ปลูกน้ำตาให้แก่ใคร ๆ คือไม่ก่อทุกข์ให้แก่ผู้อื่นไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนหรือเจ็บแค้นใจจนน้ำตาไหล ด้วยอำนาจความเกรี้ยวกราดของเรา

           4.        มีใจเบิกบานแจ่มใสอยู่เป็นนิตย์ คือมีปีติอิ่มเอิบใจเสมอๆ ไม่พยาบาทไม่โทษฟ้า โทษฝน โทษเทวดา โทษโชคชะตา หรือโทษใครๆ ทั้งนั้นพยายามอดทนทำการงานทุกอย่างด้วยใจเบิกบาน

           ลักษณะความอดทนนั้น โบราณท่านสอนลูกหลานไว้ย่อๆ ว่า

                  “ปิดหูซ้ายขวา  ปิดตาสองข้าง

                   ปิดปากเสียบ้าง          นอนนั่งสบาย”

           คนบางคนขี้เกียจทำงาน บางคนขี้เกียจเรียนหนังสือ บางคนเกะกะเกเรพอมีผู้ว่ากล่าวตักเตือนก็เฉยเสีย แล้วบอกว่าตนเองกำลังบำเพ็ญขันติ บารมีอย่างนี้เป็นการเข้าใจผิด ตีความหมายของขันติผิดไป ขันติไม่ได้หมายถึงการตกอยู่ในสภาพใดก็ทนอยู่อย่างนั้น

           พวกที่จนก็ทนจนต่อไป     ไม่ขวนขวายทำมาหากิน    จัดเป็นพวกตายด้าน

           พวกที่โง่ก็ทนโง่ไป            ใครสอนให้ก็ไม่เอา จัดเป็นพวกดื้อด้าน

           พวกที่ชั่วแล้วก็ชั่วอีก        ใครห้ามก็ไม่ฟัง                   จัดเป็นพวกดื้อดึง

           ลักษณะที่สำคัญยิ่งของขันติ คือตลอดเวลาที่อดทนอยู่นั้นจะต้องมีใจผ่องใส ไม่เศร้าหมอง

           เราสรุปลักษณะของขันติโดยย่อได้ดังนี้

          1.        อดทนถอนตัวหรือหลีกเลี่ยงจากความชั่วให้ได้

          2.        อดทนทำความดีต่อไป

          3.        อดทนรักษาใจไว้ไม่ให้ผ่องใสไม่เศร้าหมอง
 

ขอบคุณบทความจากเว็บ http://www.kalyanamitra.org

ขอบคุณภาพจากเว็บ https://pixabay.com