พญาม้ากัณฐกะ...

    พญาม้ากัณฐกะนั้นมีตัวยาวถึง ๑๘ ศอก ส่วนสูงพอสมควรกัน  มีสีขาวดังสังข์ที่ขัดใหม่  ศรีษะดำเหมือนสีแห่งกา ผมที่หน้าผากขาวเหมือนไส้หญ้าปล้อง. มีกำลังมาก  สมเป็นราชพาหนะของพระเจ้าจักรพรรดิ อยู่ที่โรงม้าต้น  อันสว่างด้วยประทีปน้ำมันหอม ดาษด้วยเพดาน  ห้อยย้อยด้วยดอกไม้  ปูด้วยแก้วมณี

       นายฉันนะ ก็ได้ไปตามรับสั่ง  ส่วนพระยาม้ากัณฐกะเห็นนายฉันทะ  ผูกเครื่องม้าแน่นหนากว่าแต่ก่อน  ก็คิดว่า

        วันนี้คงจะมีเหตุการณ์ เป็นแม่นมั่น  น่าจะเป็นดั่งโหรทำนายไว้ว่า  พระลูกเจ้าจะเสด็จออกบรรพชา นึกดังนี้แล้วก็ร้องขึ้นด้วยเสียงอันดัง  ก้องกรุงกบิลพัสดุ์ถึง ๓ ครั้ง แต่เทวดาบันดาลไม่ให้ผู้ใดได้ยิน

         ฝ่ายพระมหาบุรุษเมื่อตรัสสั่งนายฉันนะ   แล้วก็ทรงดำริว่า  เราจะต้องไปดูหน้าราหุลก่อน  จึงเสด็จไปที่ห้องบรรทมของพระนางพิมพา. ซึ่งทรงบรรทมอยู่กับพระราหุล  เสด็จถึงประตูห้องบรรทมทอดพระเนตรเห็นพระราชโอรสพระราชเทวีแล้ว  อยากทรงอุ้มพระราชโอรส  แต่กลัวพระราชเทวีจะตื่น  จึงรีบเสด็จกลับ แล้วยกพรหัตถ์ขวาขึ้นลูบตัวพญาม้ากัณฐกะ  แล้วตรัสว่า

      กัณฑกะเจ้าจงพาเราไปให้ตลอดราตรีวันนี้  เวลาเราได้เป็นพระพุทธเจ้าแล้วจะโปรด โลกทั้งปวง 

        เมื่อพญาม้าได้ฟังดังนี้ก็แสนที่จะยินดีจึงร้องขึ้นอีกครั้งหนึ่ง  แต่ไม่มีใครได้ยิน  ด้วยเทวานุภาพ แล้วพระมหาบุรุษจึงขึ้นทรงพญาม้า  ท้าวโลกบาลทั้ง ๔ ก็เข้ารักษาล้อมพญาม้าในทิศทั้ง ๔

         ส่วนนายฉันนะจับหางม้าเกาะไปในเบื้องหลัง คือ ใช้งามหัวแม่เท้าทั้งสองข้าง เหยียบข้อเข่าข้างหลังของพญาม้าให้แน่น  ส่วนมือก็จับหางไว้ให้ดี  เมื่อพญาม้ายกเท้าก้าวไปอย่างไร  ช้าเร็วอย่างไร  ก็ปล่อยแข้งขา ของตัวให้เป็นไปตามอย่างนั้น

         ( ตามวิธุรชาดก  ว่าเมื่อชาติก่อนโน้น  นายฉันนะได้เกิดเป็นปุณณกะยักษ์ รับอาสาพญานาคไปนำเอาหัวใจพระวิธูรบัณฑิต  ให้พระวิธูรบัณฑิต ยึดหางม้าพาเหาะไปในอากาศ. มาในชาตินี้  วิธูรบัณฑิตได้มาเป็นพระมหาบุรุษเจ้า  ปุณณกยักษ์เสนาบดีจึงได้มาเกิดเป็นนายฉันนะ  เกาะหางม้า  ออกบรรพชา )

         ด้วยบุพกรรมอันนั้นตามมาพอเสด็จถึงประตูวังและประตูเมืองก็มีเทวดาเปิดประตูถวาย  ประตูนั้นมีบางหนาหนักยิ่งนัก  ต้องบุรุษพันคนจึงจำหุ่นยนต์เปิดออกได้  มีส่วนสูงถึง ๑๘ ศอกเท่ากับกำแพง

    เพราะพระราชบิดาทรงทำไว้   เพื่อป้องกันการเสด็จหนีออกบรรพชา

       เวลานั้นเป็นเวลาเที่ยงคืนพระมหาบุรุษทรงดำริว่า  ถ้าประตูไม่เปิด เราจะคลีบม้าด้วยขาทั้งสองพาม้ากระโดดข้ามกำแพงออกไป

        นายฉันนะก็คิดว่า..ถ้าประตูไม่เปิดเราจับอุ้มเอาม้า กับพระลูกเจ้ากระโดดข้ามกำแพง

    พญาม้าก็คิดว่า. ถ้าประตูไม่เปิด เราก็จะพาพระลูกเจ้าและนายฉันนะ กระโดดออกไป.  แต่พอถึงประตูเทพเจ้าทั้งหลายก็เปิดประตูถวาย 

       เมื่อเสด็จออกประตูพระราชวังแล้ว  พญาวสวัตตีมาราธิราช ผู้ใจบาป. ผู้มีจิต

ริษยา. ก็เหาะมายืนอยู่ที่อากาศ. ยกมือขึ้นห้ามว่า....

       พระราชกุมาร  อีก ๗ วัน สมบัติจักรพรรดิจะมาถึงท่านท่านจงคืนเข้าวังเถิด  แต่พระมหาบุรุษไม่เชื่อฟังได้เสด็จเลยออกไปจนพ้นประตูพระนคร คืนวันนั้นเป็นวันอาสาฬหบูชา คือ เดือน 8 เพ็ญ  เพียงคืนนั้นทรงเสด็จข้าม ๓ ราชอาณาเขต คือ เขตกรุงกบิลพัสดุ์  สาวัตถี และเวสาลี ถึงแม่น้ำอโนมาในเวลาสว่าง 

      แม่น้ำอโนมานั้นกว้างได้ ๘ อสุภะ ( ๑ อสุภะ = ๒๕ วา ) พระมหาบุรุษ จึงเตือนผนังม้า ด้วยซ่นพระบาท พญาม้าก็เผ่นข้ามแม่น้ำอโนมาไปลงฝั่งโน้น ด้วยกำลังม้าจักรพรรดิ์ แล้วพระมหาบุรุษจึงเสด็จลงจากหลังม้าประทับนั่ง แล้วตรัสสั่งนายฉันนะว่า จงนำเครื่องประดับม้ากับม้านี้กลับเมือง เราจักบรรพชาในที่นี้

ขอบคุณข้อมูลจาก 

เพจนาควีโร ภิกขุ ศิริ