ประเพณีบุญบั้งไฟ ถือเป็นประเพณีที่สำคัญของชาวไทยในภาคอีสาน ตามตำนานเล่าขานกันว่า เมื่อครั้งพระโพธิสัตว์ ถือกำเนิดเป็นคางคกอาศัยอยู่ใต้ต้นโพธิ์ใหญ่ในเมืองพันทุมวดีในกาลนั้น พญาแถนผู้ยิ่งใหญ่ในมวลหมู่เทพโกรธเคืองมนุษย์ จึงแกล้งไม่ให้ฝนตกถึง 7 เดือน สร้างความลำบากยากเข็นให้กับสรรพชีวิตมนุษย์ สัตว์ และ พืชพากันล้มตายจำนวนมากที่รอดตายก็พากันมาชุมนุมที่ใต้ต้นโพธิ์ใหญ่อยู่กับคางคก หารือถึงวิธีการแก้อาถรรพณ์และวิธีการปราบปรามพญาแถน ครั้งแรกให้พญานาคยกกองทับไปทำสงครามแต่ก็พ่ายแพ้กลับมา ครั้งที่สองให้พญานาคต่อแตนยกทัพไปทำสงคราม แต่ก็สู้ไม่ได้ จนกระทั้งพญาคางคกอาสาไปเอง วางแผนให้ปลวกสร้างจอมปลวกเป็นถนน ไปถึงเมืองพญาแถนให้มดเจาะด้ามอาวุธให้แมงป่อง ตะขาบซ่อนอยู่ตามกองเสื้อผ้ากัดไพร่พลของพญาแถนจนเจ็บปวด และ กองทัพระส่ำระส่ายจนสามารถจับตัวพญาแถนได้ พญาแถนต่อรองได้ขอให้ปล่อยตัวโดยมีข้อต่อรองว่า หากเป็นสัญญาณจะให้สั่งให้เป็นฝนตกลงในโลกมนุษย์ (สัญญาณคือการจุดบั้งไฟ) และหากได้ยินเสียงกบ เขียดร้องให้รับรู้ว่าฝนตกลงมาแล้ว นอกจากนี้ถ้าได้ยินเสียงธนู (เสียงธนูหวายของว่าว) หรือ เสียงของโหวด จึงสั่งให้ฝนหยุดตก ซึ่งยึดถือเป็นสัญญาเรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้

ตำนานเก่าแก่ที่เล่าขานถึงประเพณีบุญบั้งไฟ ว่า เป็นเรื่องของความรักอมตะในวรรณกรรมพื้นบ้านเป็นเรื่องราวของท้าวผาแดง-นางไอ่ เมื่อครั้งพญาแถนครองเมืองหนองหาร มีพระธิดารูปโฉมงดงาม ยามถึงเวลามีคู่ครองได้ประกาศไปยังเจ้าเมืองต่าง ๆ ให้มาแข่งจุดบั้งไฟเลือกคู่ เมื่อท้าวภังคีแห่งเมืองภังคีทราบ สั่งให้โอรสแปลงร่างเป็นมนุษย์นำบั้งไฟมาจุดแข่งขันด้วย แต่แพ้ท้าวผาแดงนางไอ่ จึงเข้าพิธีอภิเสกสมรสกับท้าวผาแดง ถึงกระนั้นเจ้าชายพญานาคยังหลงใหลความงามไม่เสื่อมคลาย จึงแปลงร่างเป็นกระรอกเผือกแอบดูนางไอ่ บนต้นไม้ใหญ่ใกล้ตำหนักทุกวัน นางไอ่เห็นกระรอกก็นึกรักจึงบอกให้สวามีจับมาให้ ท้าวผาแดงสั่งให้นายพรานใช้ธนูยิงกระรอกหมายให้เพียงแค่บาดเจ็บ แต่นายพรานยิงลูกธนูพลาดไปถูกจุดสำคัญถึงตาย ความทราบถึงท้าวภังคีทรงพิโรธจึงยกไพร่พลบุกเมืองหนองหารจนราบคาบกลายเป็นทะเลสาบกว้างใหญ่ ท้าวผาแดงพานางไอ่หนีแต่ไม่รอด นางไอ่บาดเจ็บ และ ถึงแก่ความตาย ทำให้ท้าวผาแดงเศร้าโศก จุดบั้งไฟระลึกถึงชายาทุกปีจวบจนสิ้นอายุขัยจนกลายเป็นประเพณีที่ชาวอีสานปฏิบัติสืบทอดต่อกันมาจวบจนถึงปัจจุบัน โดยเมื่อย่างเข้าสู่เสาร์ และ อาทิตย์ที่ 3 ของเดือน 6 หรือ เดือนพฤษภาคมของทุกปี ชาวพุเตย อ.วิเชียรบุรี จ.เพชรบูรณ์ ซึ่งส่วนใหญ่อพยพมาจากภาคอีสานต่างใจจดใจจ่อกับงานประเพณีที่ยิ่งใหญ่ นั่นก็คือ " ประเพณีบุญบั้งไฟ " ซึ่งเป็นประเพณีที่ทางเทศบาลตำบลพุเตยได้จัดติดต่อกันเป็นประจำทุกปี จนก้าวเข้าสู่ขวบปีที่ 17 แล้ว จนกลายเป็นประเพณีที่สร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวเทศบาลพุเตยและยิ่งไปกว่านั้นประเพณีบุญบั้งไฟพุเตยนับเป็นประเพณีบุญบั้งไฟที่ "ยิ่งใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ

งานประเพณีบุญบั้งไฟของเทศบาลตำบลพุเตย เป็นภาพที่ยืนยันได้ถึงความเป็นชุมชนที่เข้มแข็ง ชุมชนแห่งความสามัคคีร่วมมือร่วมใจของพี่น้องประชาชนชาวเทศบาลตำบลพุเตย ซึ่งก่อนที่จะมีการจัดงานประเพณีที่ยิ่งใหญ่อลังการได้นั้นชาวบ้านทุกชุมชน ต่างทุ่มเททั้งแรงกายแรงใจช่วยกันประดับประดา และ ตกแต่งริ้วขบวนรถบั้งไฟของแต่ละชุมชนอย่างสวยงาม พร้อมทั้งได้มีการซุ่มซ้อมนางรำทั้งรุ่นเล็ก และ รุ่นใหญ่ เพื่อเข้าร่วมการประกวดขบวนบั้งไฟ ขบวนแฟนซี และ วิถีไทยที่เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของคนในชุมชนทำให้งานประเพณีบุญบั้งไฟกลายเป็นงานที่มีสีสัน และ สร้างความสนุกสนานอยู่ตลอดงาน เพื่อชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี จึงนับเป็นความภาคภูมิใจของชาวเทศบาลตำบลพุเตยที่มีประเพณีท้องถิ่นที่ได้กลายเป็นภาพสะท้อนให้เห็นถึงความสามัคคีของคนในท้องถิ่น ซึ่งความสามัคคีนี้เป็นพลังสำคัญในการพัฒนาชุมชนให้มีความยั่งยืนต่อไป

กำหนดการจัดงานประเพณีบุญบั้งไฟนั้นแบ่งออกเป็น 2 วัน วันแรกเริ่มตั้งแต่เวลา 07.00 น.เป็นต้นไป ชมการประกวดขบวนบั้งไฟที่แต่ละชุมชนในเขตเทศบาลตำบลพุเตย และ ท้องถิ่นใกล้เคียงที่ตกแต่งริ้วขบวนไว้อย่างสวยงาม พร้อมทั้งขบวนนางรำที่มีท่ารำอ่อนช้อยสวยงาม โดยทุกขบวนจะเคลื่อนมารวมตัวกันที่บริเวณหน้าศาลเจ้าพ่อพุเตย ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มแรกของงาน เวลา 12.00 น. คณะนางรำของแต่ละชุมชนก็จะมาร่ายรำถวายเจ้าพ่อพุเตย เวลา 16.00 น. ขบวนรถบั้งไฟ (เอ้บั้งไฟ) ริ้วขบวนรำ (เซิ้ง) ขบวนแฟนซี และ ขบวนการละเล่นพื้นบ้าน(วิถีไทย) จะเคลื่อนขบวนจากจุดแรกไปตามถนนสายหลักของเทศบาลตำบลพุเตย ไปยังบริเวณสถานที่จัดงานด้านหน้าสำนักงานเทศบาลตำบลพุเตย  

โดยวันเสาร์ที่ 21 พฤษภาคม 2559 เวลา 17.00 น. จะทำพิธีเปิดงานอย่างเป็นทาง เวลา 20.00 น. ประกาศผลการประกวด และ มอบถ้วยรางวัลพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี และ เงินรางวัล พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ฉลองบั้งไฟประเพณี ในวันที่สอง ตั้งแต่เวลา 09.00 น. มีพิธีเปิดการแข่งขันจุดบั้งไฟในงานประเพณีบุญบั้งไฟ ประจำปี 2559 พร้อมชมการแข่งขันจุดบั้งไฟสูงและแข่งขันจุดบั้งไฟแสน ชิงรางวัลเงินสด พร้อมถ้วยรางวัล ส่วนไฮไลท์ของงานประเพณีบุญบั้งไฟพุเตย ที่นักท่องเที่ยวต่างเฝ้าตารอคอยนั่น คือ โชว์การจุดบั้งไฟแสน เพื่อให้นักท่องเที่ยวและผู้เข้าร่วมงานได้ชมอย่างตื่นตาตื่นใจ

  ดังนั้น จึงขอเชิญชวนนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ มาเที่ยวชมงานประเพณีบุญบั้งไฟชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ ตามวันและเวลาดังกล่าวโดยทั่วกัน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ได้ที่สำนักงานเทศบาลตำบลพุเตย โทร.0-5679-7650 , 0-5679-7678.

 ขอบคุณ, http://www.banmuang.co.th/news/region/47965