“แก้วเปล่า เรือเปล่า ตะกร้าเปล่า  ชามเปล่า และกล่องเปล่า”  เรื่องราวสั้นๆ 5 เรื่อง ให้แง่คิด ให้มุมมอง

     1/ แก้วเปล่า

นักศึกษาเข้าขอคำแนะนำจากอาจารย์นิกายเซนผู้อาวุโส  แต่กลับนำเสนอข้อคิดเห็นของตนแบบไม่ยอมหยุดนิ่ง

อาจารย์ได้แต่นั่งเงียบ ก้มหน้าก้มตาเทน้ำชาใส่แก้วไปเรื่อยๆ จนกระทั่งน้ำชาแทบจะล้นแก้วอยู่แล้ว  นักศึกษารีบบอกอาจารย์ว่า "น้ำชาใกล้ล้นแก้วแล้ว หยุดเทได้แล้ว"

อาจารย์ตอบอย่างใจเย็น "เธอก็เหมือนแก้วที่เต็มไปด้วยน้ำชาใบนี้ ลำพังแค่ความรู้สึกและความเห็นของตัวเองก็แทบเต็มความจุอยู่แล้ว  แล้วนี่จะให้อาจารย์แนะนำอะไรอีก"

     ขีวิตเรา ควรจะมีจิตใจที่เปิดกว้าง และมีความตั้งใจที่จะเปิดรับสิ่งใหม่ๆได้ตลอดเวลา
     จงปรับสภาพจิตใจให้ว่างเปล่าเหมือนแก้วเปล่าใบหนึ่ง  แล้วจะมีน้ำชารสเลิศพร้อมสิ่งดีๆรอท่านอยู่เสมอ

     2/ เรือเปล่า

จวงจื่อ นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ของจีนเคยเล่านิทานสั้นๆไว้ว่า

ชายคนหนึ่งกำลังถ่อเรือข้ามฟาก เหลือบไปเห็นเรืออีกลำกำลังแล่นตรงมาปะทะกับเรือของตนเขารีบตะโกนเตือนไปแบบรัวๆ แต่เรือลำนั้นก็ยังตรงมาไม่มีท่าทีจะเบนหัวเรือไปทางไหน จนเขาต้องตะโกนด่าออกไปด้วยความโกรธ

แต่พอเรือทั้งสองลำเข้าใกล้กัน เขาจึงรู้ว่าแท้จริงเรืออีกลำเป็นแค่เรือเปล่า ความโกรธเคืองทั้งหมดแทบหายไปจนเกือบหมดสิ้น แล้วเขาก็ปรับหัวเรือตนให้เบนไปอีกทางอย่างง่ายดาย

     บ่อยครั้ง ความโกรธเคืองเกิดเพราะจิตเราเองเป็นคนกำหนดขึ้นมา หาได้มีใครเข้ามายุ่งเกี่ยวกับมันไม่

     พยายามอย่าวางตัวเป็นจุดศูนย์กลาง อย่าเอาแต่โกรธเคืองสิ่งรอบข้าง  ปล่อยขีวิตให้อยู่ในสภาพจิตใจที่เป็นสุข โกรธไปทำไมให้เสียอารมณ์

    3/ ตะกร้าเปล่า

ปู่กับหลาน ตื่นเช้ามาก็จะนั่งอ่านหนังสือด้วยกัน   มีอยู่วันหนึ่ง หลานถามปู่ว่า 

"ปู่ครับ ผมก็อ่านหนังสือเช่นเดียวกับปู่ทุกวัน แต่ผมก็ไม่ค่อยเข้าใจกับสิ่งที่อ่านมากนัก พอปิดหนังสือก็ลืมเกือบหมด แล้วแบบนี้มันจะมีประโยชน์อะไร"

ปู่ไม่ได้พูดอะไร แต่หันไปหยิบตะกร้าหวายที่ปกติเอาไว้ใส่ถ่านหิน แล้วยื่นให้หลานชาย
"ไปตักน้ำมาตะกร้าหนึ่ง"

หลานชายนำตะกร้าไปตักน้ำที่บ่อน้ำ แต่น้ำก็ไหลทิ้งจนหมดทุกครั้งก่อนถึงบ้าน ลองกี่ครั้งก็ไม่มีอะไรดีขึ้น

เมื่อเห็นหลานชายได้พยายามเต็มที่แล้ว แต่ก็คว้าน้ำเหลวทุกครั้ง ปู่จึงชี้ให้หลานชายมองดูที่ตะกร้า ก็ปรากฏว่าตะกร้าใบนั้นสะอาดหมดจดไม่สกปรกมากมายเหมือนเดิมอีก

อ่านหนังสือให้มากเข้าไว้ แม้จะไม่ค่อยเข้าใจหรือจำไม่ค่อยได้ แต่ก็สามารถเปลี่ยนแปลงท่านไปเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นบุคลิกหรือสภาพจิตใจที่ดีขึ้น

     ทุกความพยายามย่อมมีผล แม้จะนำตะกร้าหวายไปตักน้ำก็ยังมีปฏิกิริยาในแง่บวก

     4/ ชามเปล่า

ลูกศิษย์ถามอาจารย์เซน "อาจารย์ครับ ผมเหนื่อยมาก ยุ่งตั้งแต่เช้าจรดเย็นทุกวัน แต่ไม่เห็นมีอะไรสำเร็จเป็นชิ้นเป็นอันสักที"

อาจารย์นิ่งเงียบไปพักหนึ่ง ก่อนจะนำเอาชามเปล่าใบใหญ่ขึ้นมาใบหนึ่ง แล้วนำเอาไข่ไก่ค่อยๆวางลงไปทีละฟองจนเต็ม

ลูกศิษย์บอกว่า "เต็มแล้วครับ ใส่ไม่ได้อีกแล้ว"

อาจารย์ตักข้าวสารมาเทใสอีก แล้วทุกช่องว่างก็ถูกอัดเต็มไปด้วยเม็ดข้าวสาร ลูกศิษย์เริ่มเข้าใจ

แล้วอาจารย์ก็ยกเอาแก้วน้ำค่อยๆเทน้ำใส่ลงไปในชามใบนั้นอีก น้ำค่อยๆซึมลงไปช้าๆ ซึ่งก็ดูเหมือนว่าชามใบนั้นถูกเติมความจุอย่างเต็มที่แล้วจริงๆ

อาจารย์ถามลูกศิษย์ว่า   "คราวนี้เต็มหรือยัง"
ลูกศิษย์ไม่กล้าตอบ

อย่างไม่ได้คาดคิดมาก่อน อาจารย์หยิบเอาเกลือกำย่อมๆขึ้นมาค่อยๆโรยใส่ชามใบนั้น ก็ปรากฏว่าน้ำไม่ได้ล้นออกมาเลย

อาจารย์สรุปให้ลูกศิษย์ฟังว่า 

     "ชีวิตเราก็เหมือนชามเปล่าใบหนึ่ง เรื่องใหญ่เรื่องเล็กก็เหมือนสิ่งที่เราใส่เข้าไปในชามเมื่อสักครู่นี้ เรื่องสำคัญเรื่องจำเป็นต้องใส่ให้เต็มก่อน เรื่องเล็กเรื่องน้อยค่อยว่ากันทีหลัง หากชีวิตมัวแต่ไปสนใจแต่เรื่องจุกจิกหยุมหยิมเล็กๆน้อยๆเป็นหลัก แล้วจะเอาพื้นที่ที่ไหนมาบรรจุเรื่องสำคัญหรือเรื่องจำเป็น"

จะวางอะไรใส่ไปในเส้นทางชีวิตก่อนหรือหลัง ตรึกตรองให้ดี เพราะมันมีผลต่ออนาคตแน่นอน

     5/ กล่องเปล่า

สุนัขจิ้งจอกกับลิงไม่มีอาหารตกถึงท้องเป็นเวลาหลายวันมาแล้ว เลยพากันไปกราบไหว้พระพุทธรูปให้ท่านช่วยเหลือ

พระพุทธรูปตรัสว่า    "มีกล่องเปล่าอยู่สองใบวางอยู่บนหิ้ง ใบหนึ่งบรรจุอาหารไว้เต็ม อีกใบเป็นกล่องเปล่า พวกเจ้าจะเลือกเอากล่องใบไหน"

สุนัขจิ้งจอกมองดูกล่องทั้งสองใบอย่างครุ่นคิด ก่อนจะพูดว่า "สงสัยจะเป็นกล่องเปล่าทั้งสองใบ"

กล่องใบหนึ่งรีบตอบว่า "ข้าไม่ใช่กล่องเปล่านะ"

พอสุนัขจิ้งจอกได้ยินเช่นนั้น ก็คว้าเอากล่องอีกใบไปทันที และก็ปรากฏว่ากล่องใบนั้นบรรจุอาหารไว้เต็มจริงๆ

เมื่อมองดูท่าทีของลิงที่งุนงงเพราะจับต้นชนปลายไม่ถูก สุนัขจิ้งจอกจึงบอกลิงว่า

"กล่องที่มีแต่ความว่างเปล่าเท่านั้น ที่จะกลัวว่าคนจะนินทาเขาเป็นแค่กล่องเปล่าที่ไร้คุณค่า"

          คนไร้กึ๋น มักวางความฉลาดไว้ที่ปาก 
          แต่คนมีกึ๋น จะวางความฉลาดไว้ที่ใจ

 "ขจรศักดิ์" 

แปลและเรียบเรียง